Wanneer men over wijn uit de Bourgogne spreekt, spreekt men over appellaties. Wijn uit de Bourgogne is namelijk niet zomaar een Chardonnay of een Pinot Noir. Er wordt (bijna altijd) nog een extra aanduiding op het etiket vermeld: de appellatie. Het gaat om een geografische aanduiding, die ons iets verteld over de kwaliteit en herkomst van de wijn. In totaal zijn er zo’n honderd appellaties. In dit artikel gaan we dieper in op dit concept.
Een Chablis, Meursault of Montrachet zijn beroemde witte wijnen. Allemaal gemaakt van dezelfde druif: Chardonnay. Toch zijn de wijnen enorm verschillend. Het zijn dan ook verschillende appellaties. Waarbij de appellatie het gebied behelst waar de druiven vandaan komen. De appellaties zijn gecontroleerd en wijnmakers hebben te maken met regelgeving vanuit het controlerend orgaan.
Wat is een appellatie?
In de Bourgogne is een appellatie een aanduiding die wordt gebruikt om de herkomst en kwaliteit van wijn te garanderen. Het Bourgondische appellatiesysteem is gebaseerd op de Franse wetgeving en verdeelt de wijngaarden in de regio in verschillende classificaties. De classificatie is afhankelijk van factoren zoals terroir, druivenras en productiemethode. Deze appellaties worden ook wel “Appellations d’Origine Contrôlée” (AOC) genoemd.
In de Bourgogne zijn er verschillende classificaties die wijnen van verschillende kwaliteitsniveaus vertegenwoordigen. De top van de piramide wordt ingenomen door Grand Cru, daaronder Premier Cru, daaronder de Villages en als laatste – en meest voorkomende – de regionale wijnen.
Grand Cru
De hoogste kwaliteitsclassificatie in de Bourgogne zijn de Grand Cru’s. Deze classificatie wordt toegekend aan specifieke wijngaarden die worden beschouwd als de beste in de regio. Jaar in jaar uit leveren deze wijngaarden druiven van uitzonderlijke kwaliteit. En dat al decennia lang. Dit heeft te maken met de bodem, vochtigheid, wind en bijvoorbeeld de expositie ten opzichte van de zon. Een nieuwe Grand Cru classificatie wordt in de praktijk gewoonweg niet meer uitgegeven. Het aantal is dus beperkt. In de Côte d’Or zijn er 32 Grand Cru’s, in Chablis 7. En dat is alles. De Grand Cru appellaties vertegenwoordigen de top. In totaal beschikt slechts zo’n 1,4 procent van alle Bourgognes over deze classificatie.
Premier Cru
De Premier Cru wijnen zijn eveneens van hoge kwaliteit, maar dus net een stapje onder het Grand Cru niveau. Dit is overigens aan discussie onderhevig. Sommige appellaties, bijvoorbeeld Meursault, wil geen Grand Cru classificatie en gaat (opzettelijk) ‘maar’ tot Premier Cru. En dan zijn er ook talloze wijngaarden (lieux dits) die dermate goede kwaliteit produceren dat ze eigenlijk een Premier Cru zouden moeten zijn, maar dit administratief gewoonweg niet ingeregeld krijgen. Het systeem is daardoor enigszins complex en vaak onderwerp van debat. In totaal is zo’n 10 procent van de wijnen een Premier Cru.
Village
De Village appellaties verwijzen naar specifieke dorpen in de Bourgogne en vertegenwoordigen wijnen van goede kwaliteit. Village appellaties van beroemde wijnmakers kunnen veel gewilder zijn dan Premier Cru – of zelfs Grand Cru wijnen – van minder bekende en geroemde wijnmakers. Een (Village) Chablis van Raveneau bijvoorbeeld doet het beter dan een Chablis Grand Cru van een onbekende wijnmaker. En een Meursault van Coche-Dury kan zomaar 1000 euro per fles kosten, terwijl een Meursault Premier Cru van Domaine du Chancelier een fractie daarvan kost. Villages komen relatief veel voor. In totaal heeft ruim 38 procent van de Bourgogne wijn een Village classificatie.
Regionaal
Regionale appellaties, zoals Bourgogne Rouge en Bourgogne Blanc, vertegenwoordigen wijnen die afkomstig zijn uit de gehele regio en kennen over het algemeen een lagere prijs in vergelijking met de ‘hogere’ appellaties. Een Bourgogne Pinot Noir kan bijvoorbeeld van druiven worden gemaakt uit de hele Bourgogne. Maar een Bourgogne Hautes Côtes de Nuits is dan weer specifieker en moet uit een kleinere geografische regio komen. Beiden zijn regionale appellaties en zijn daarmee dus veel minder zeldzaam dan de bovenstaande drie appellaties. In totaal valt ruim de helft van de Bourgognes binnen een regionale classificatie.
Het appellatiesysteem in de Bourgogne is ooit ontworpen om consumenten te helpen bij het begrijpen van wijnen op basis van hun herkomst en kwaliteit. Inmiddels lijken velen door de bomen het bos niet meer te zien. Er zijn heel wat appellaties en ook veel additionele aanduidingen, denk bijvoorbeeld aan lieux dits. Zo wordt het voor de minder ingewijden onder ons lang niet altijd duidelijker. Ook wordt er een beetje ‘gerommeld’. Zo is Petit-Chablis verzonnen om de regio Chablis te kunnen uitbreiden. En kennen we geen Petit-Meursault of Petit-Pommard. En dan zijn er nog wijngaarden die kwalitatief uitblinken, maar niet de Premier Cru classificatie hebben terwijl ze dat eigenlijk wel zouden moeten hebben. Kortom, het systeem is vrij complex en verre van wetenschappelijk. Ons advies is dan ook om u nooit blind te staren op alleen de appellatie. De wijnmaker heeft uiteindelijk de grootste invloed op de wijn.