Een woord dat onlosmakelijk met de Bourgogne verbonden is. En een concept dat iedere wijnmaker maar al te graag omarmt om z’n wijnen te omschrijven. Maar wat betekent terroir nou echt? En hoe moet het geïnterpreteerd worden? Want ook dit concept is aan discussie onderhevig.
Bodem
Terroir wordt soms afgedaan als bodem. Dus de grond waar de druif op groeit. Maar om terroir als bodem te omschrijven, is veel te beperkt. Het begrip refereert naar veel meer dan alleen de fysieke kenmerken van de bodem. Maar bodem doet er zeker toe, en neemt een belangrijk deel in van de omschrijving van terroir.
De Bourgogne is gezegend met een ongelooflijke diversiteit aan bodemtypen, variërend van kalksteen en mergel tot klei en kiezelsteen. Elk van deze bodems heeft zijn eigen unieke eigenschappen en draagt bij aan de complexiteit en diversiteit van wijn. In de Côte de Nuits domineert kalksteen de bodems, wat resulteert in elegante en verfijnde rode wijnen met een uitgesproken karakter. In de Côte de Beaune daarentegen vinden we meer klei- en kalksteenbodems, die zorgen voor rijkere en krachtigere witte wijnen.
Klimaat
Naast bodem is klimaat een ander belangrijk component van het begrip terroir. Het continentale klimaat van de Bourgogne wordt gekenmerkt door koele winters, warme zomers en een gematigde neerslag gedurende het groeiseizoen. Deze omstandigheden zijn ideaal voor een langzame rijping van druiven, wat resulteert in wijnen met levendige zuren, heldere fruittonen en een uitgesproken frisheid.
De noordelijke ligging van de Bourgogne betekent ook dat er aanzienlijke variatie is tussen de verschillende microklimaten binnen de regio. In het zuiden, in de Mâconnais, heerst een iets warmer klimaat. Dit resulteert in rijpere en rijker geconcentreerde wijnen. In het noorden, in Chablis, zorgen de koelere temperaturen voor wijnen met een verfrissende zuurgraad en een uitgesproken mineraliteit.
Menselijke invloed?
En dan nu de discussie. Moet menselijke invloed worden meegenomen in het begrip terroir? Of juist niet? Naast de natuurlijke elementen van terroir, speelt ook de menselijke invloed een essentiële rol in het maken van wijn. In de Bourgogne worden veel wijngaarden nog steeds met de hand bewerkt, met respect voor de tradities die generaties lang zijn doorgegeven. Wijnmakers streven ernaar de unieke eigenschappen van hun terroir tot uitdrukking te brengen in de wijnen, vaak door middel van minimale interventie in zowel de wijngaard als de kelder.
In onderstaande video bedrijf Bernard Raveneau het concept (vanaf 4:30 minuut).
Raveneau ziet menselijke invloed als onderdeel van terroir. Het is volgens hem een combinatie van bodem, klimaat en menselijk invloed. Andere wijnmakers zien de menselijke invloed juist weer los van het begrip terroir.
Conclusie
Het concept terroir is een essentieel onderdeel van wijn in de Bourgogne, en het is van onschatbare waarde voor het begrijpen en waarderen van de wijnen uit de regio. Van de diverse bodems tot het unieke klimaat, de menselijke invloed en de eeuwenoude geschiedenis, elk aspect van terroir draagt bij aan de complexiteit en individualiteit van de wijnen van de Bourgogne.