Hoe een fles wijn af te sluiten? Is een kurk beter of een schroefdop? Die discussie is niet zo zwart-wit als hij lijkt. Traditioneel gezien worden wijnflessen afgesloten met een kurk. Maar kurken en de alternatieven voor kurk zijn bijna gelijk wat betreft hun vermogen om wijn te bewaren en rijpen.
Al sinds 1400 worden kurken gebruikt om wijnflessen af te sluiten. Het was in die tijd dat glazen flessen grootschalig gebruikt gingen worden om wijn in te bewaren. Ook zorgden kurken ervoor dat de wijn kon ‘ademen’. Tegenwoordig kan dat ook geregeld worden met kurkalternatieven. En tegenwoordig kun je schroefdoppen kopen met berekende niveaus van ‘zuurstofopname’. De ouderwetse kurk is juist het meest variabel wat zuurstofopname betreft. De ene kurk kan meer oxidatie veroorzaken dan de andere kurk. Het blijft immers een natuurproduct.
Laten we eens dieper ingaan op de afsluitingen van een wijnfles en de verschillen tussen kurken.
Natuurlijke kurk
Dit is de traditionele kurk die wordt gewonnen uit de schors van de kurkeik. Natuurlijke kurken worden veel gebruikt voor het afsluiten van betere wijnen: wijnen met bewaarpotentieel. Ze bieden een goede afdichting en laten een zeer kleine hoeveelheid zuurstof door, waardoor de wijn kan rijpen. Daarnaast zijn natuurlijke kurken duurzaam. In de Bourgogne zien we dit type kurk veel. Vanwege het hoge prijskaartje vaak voorbehouden aan de duurdere wijnen. Voor dit klassement is die hogere prijs verwaarloosbaar. Vaak gaat het om 20 a 30 cent per kurk. De wijnmaker drukt de naam en/of wapen van het domaine op de kurk en vaak ook het oogstjaar.
Technische – of samengeperste – kurk
Technische kurken zijn gemaakt van fijngemalen kurkdeeltjes die worden samengeperst tot een kurk. Deze kurken zijn populair omdat ze goedkoper zijn dan natuurlijke kurken en minder vatbaar zijn voor afwijkingen. Technische kurken bieden ook een goede afdichting en laten een gecontroleerde hoeveelheid zuurstof door. Een grote fabrikant is Diam. Ook dit type kurk wordt in de Bourgogne veel gebruikt. Technische kurken zijn goedkoper dan natuurkurken en winnen aan populariteit.
Samengestelde kurk
Deze kurken bestaan grotendeels uit samengeperste kurkkorrels, maar hebben boven- en onderaan een schijfje van natuurkurk. De samengestelde kurken zijn goedkoper dan natuurkurken, en duurder dan technische kurken. Ze worden gebruikt, maar (nog) niet op grote schaal.
Kunststof kurk
Een kurk die eruitziet als natuurkurk maar van kunststof is. Een kunststof kurk brokkelt niet af en kan ook geen smaak afgeven. Maar toch wordt dit type kurk als erg goedkoop beschouwd. Vooral goedkopere rosés beschikken nogal eens over een dergelijke afsluiting. Kunststof kurken zijn een oplossing voor wijnen die niet lang bewaard hoeven te worden. In de Bourgogne zal je ze niet snel zien. Kunststof kurken ogen niet alleen goedkoop, ze zijn het ook.
Schroefdop
Deze afsluiting mag niet ontbreken. Er wordt nogal eens lacherig over gedaan, maar tegelijkertijd begrijpt iedereen het praktisch nut. Deze metalen doppen zorgen voor een uitstekende afdichting en voorkomen oxidatie en kurkafwijkingen. Schroefdoppen zijn goedkoop en worden veel gebruikt voor wijnen die jong gedronken worden en niet bedoeld zijn om langdurig te bewaren. In de Bourgogne leek de schroefdop even aan terrein te winnen. Zo werd er in Chablis – ook door grotere producenten – kortstondig mee geëxperimenteerd. Maar het was geen lang leven beschoren. De schroefdop zie je eigenlijk gewoon niet in de Bourgogne.
De keuze voor het soort kurk is meestal afhankelijk van de kwaliteit van de wijn en het beoogde bewaarpotentieel. Maar uiteraard is er ook een marketing component. Een wijnmaker die kwaliteit wil uitstralen, kiest voor natuurkurk.